Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ/ΑΡΧΑΙΑ/ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΟΜΑΛΩΝ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ

ΟΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

 

              Μονολεκτικά                                                                    περιφραστικά

Συγκριτικός β. –τερος π.χ. βαρύς-βαρύτερος                       μαλλον + θετικός β. π. χ. μαλλον βαρύς                                 

Υπερθετικος β .-τατος π.χ.          βαρύτατος                       μάλιστα + θετ. β. π. χ. μάλιστα βαρύς

 

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ                                 ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ

Ø  -ότερος, -ότατος            ‘οταν προηγείται συλλαβή φύσει μακρόχρονη (η ,ω) ή θέσει  μακρόχρονη (έχει βραχύχρονο Φ αλλά ακολουθούν 2 ή περισσότερα Σ ή ένα διπλό, δηλ. ζ, ξ, ψ) π. χ. πτωχός –πτωχότερος –πτωχότατος, θερμός –θερμότερος -θερμότατος

-ώτερος, -ώτατος                  όταν  προηγείται συλλαβή βραχύχρονη (ε, ο)            π.χ. νέος –νεώτερος –νεώτατος

σημ 1. Έχουν  το δίχρονο (α, ι, υ) στην  παραλήγουσα μακρόχρονο  και επομένως σχηματίζουν               παραθετικά σε –οτερος, -οτατος α) τα ΕΠΙΘ που λήγουν σε -ος με β΄συνθετικό : θυμός, κίνδυνος, κυρος, λύπη, νίκη, τιμή, ψυχή β)τα: ανιαρός, άκρατος, ισχυρός, λιτός, τρανός, φλύαρος, ψιλός, γρυπός, λαρός, μανός, σιμός, ψαρός                                                              π.χ. πολύτιμος –πολυτιμότερος –πολυτιμότατος

 Τα υπόλοιπα έχουν το δίχρονο βραχύχρονο.

σημ 2. τα ΕΠΙΘ ξένος, κενός στενός σχηματίζουν παραθετικά σε –οτερος, -οτατος            π. χ. κενός, κενότερος, κενότατος

Ø  -έστερος, -έστατος          α) τα τριτόκλιτα ΕΠΙΘ που λήγουν  σε: -ης, -ης, -ες και σε –ων, -ων, -ον και β) τα: άκρατος, άσμενος, ερρωμένος και πένης

       π. χ, αληθής –αληθέστερος –αληθέστατος 

               ελεήμων –ελεημονέστερος –ελεημονέστστος

               άκρατος –ακρατέστερος –ακρατέστατος κ. λ. π.

Ø  -ούστερος, -ούστατος          α) το ΕΠΙΘ απλους  και β) τα συνηρημένα ΕΠΙΘ της β΄κλίσης με β΄συνθετικό το νους.

      π. χ. απλους –απλούστερος –απλούστατος

             εύνους –ευνούστερος –ευνούστατος

Ø  -ίστερος, -ίστατος          τα: άρπαξ, βλάξ ,λάλος, κλέπτης, πλεονέκτης

       π. χ. άρπαξ –αρπαγίστερος –αρπαγίστατος

              βλάξ, βλακίστερος –βλακίστατος κ.λ.π.

Ø  -αίτερος, -αίτατος          κατά το ΕΠΙΘ παλαιός (παλαίτερος –παλαίτατος) σχηματίζουν παραθετικά τα: γεραιός, σχολαιος, ίσος, όψιος, πρωος,εύδιος, ήσυχος, ίδιος, φίλος

       π. χ. γεραιός –γεραίτερος –γεραίτατος

              σχολαιος –σχολαίτερος -σχολαίτατος

              ίσος –ισαίτερος –ισαίτατος

              όψιος –οψιαίτερος –οψιαίτατος

              πρωος –πρωαίτερος –πρωαίτατος

              εύδιος –ευδιαίτερος και ευδιέστερος ………..

              ήσυχος –ησυχαίτερος και ησυχώτερος …………….

              ίδιος –ιδιαίτερος και ιδιώτερος ……………………

              φίλος –φιλαίτερος –φιλαίτατος

                       -  φιλίων –φίλτατος

                       - φίλτερος –φίλτατος

                       -  μαλλον φίλος –μάλιστα φίλος