ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Τα δημοτικά τραγούδια αποτελούν δημιουργήματα της λαϊκής ποίησης και συνδέονται με τη μουσική και το χορό. Η δημοτική ποίηση ανήκει στην προφορική λογοτεχνία, είναι δηλαδή μέρος του προφορικού πολιτισμού, Η προφορική λογοτεχνία είναι ομαδική (εκφράζει τη συνείδηση της κοινότητας), παραδοσιακή (συντηρεί, αναπαράγει και αναμεταδίδει) και αυθόρμητη.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ
1. Συμβολικοί αριθμοί: Στα δημοτικά τραγούδια χρησιμοποιούνται συχνά οι αριθμοί 3 (και πολλαπλάσια του: 12, 45, 60 κ.ά.) και 7.
2. Ο νόμος των τριών (ή τριαδικό σχήμα): Πολλές φορές όσα αναφέρονται σε ένα δημοτικό τραγούδι (πρόσωπα, έννοιες, καταστάσεις κ.ά.) παρουσιάζονται ανά τρία ή τρεις φορές (ο αριθμός αυτός από την αρχαιότητα θεωρείται μαγικός και ιερός- το τελευταίο δεσπόζει και στη χριστιανική θρησκεία:ο τριαδικός Θεός κ.ά.):
...το 'να να πάρει το σταυρό και τ' άλλο το βαγγέλιο, το τρίτο, το καλύτερο, την άγια τράπεζα μας...
3. Άστοχα ερωτήματα: Μερικές φορές διατυπώνονται 2-3 ερωτήματα, στην προσπάθεια του τραγουδιστή να εξηγήσει κάτι παράξενο, και στη συνέχεια δίνεται αρνητική απάντηση σε όλα, για να δοθεί στο τέλος η ορθή εξήγηση. Με αυτή την τεχνική πετυχαίνει ο δημιουργός να αυξήσει την αγωνία του ακροατή και να δώσει πιο έντονα αυτό που θέλει να τονίσει. Πέρα βέβαια από αυτό, θα μπορούσε να τονιστεί και η αισθητική αξία που έχει όλη η διαδικασία ως άκουσμα:
Αχός βαρύς ακούεται, πολλά ντουφέκια πέφτουν. Μήνα σε γάμο ρίχνονται, μήνα σε χαροκόπι; Ουδέ σε γάμο ρίχνονται, ουδέ σε χαροκόπι: Η Δέσπω κάνει πόλεμο με νύφες και μ' αγγόνια.
4. Στερεότυπες εκφράσεις: Υπάρχουν πάρα πολλές στερεότυπες εκφράσεις -μικρές ή μεγάλες- που χρησιμοποιούνται σε πολλά τραγούδια σαν τις ακόλουθες: Τρία πουλάκια κάθονταν- ...πολύ του κακοφάνη - Δεν κελαηδούσε σαν πουλί μηδέ σα χελιδόνι...
5. Επαναλήψεις: Μερικές φορές μια φράση του πρώτου ημιστιχίου επαναλαμβάνεται κάπως διαφοροποιημένη στο δεύτερο:
Το Μάη επαντρεύτηκε, το Μάη γυναίκα πήρε.
• Πολύ συχνή είναι η επανάληψη ενός στίχου κάθε τόσο μέσα στο ίδιο τραγούδι: Στο τραγούδι Του Νεκρού αδερφού επαναλαμβάνεται συχνά ολόκληρος ο στίχος: Άκουσες, Κωσταντίνε μου, τι λένε τα πουλάκια;
6. Διάλογος:Ειδικά στο δημοτικό τραγούδι ο διάλογος δε γίνεται μόνο ανάμεσα σε ανθρώπους αλλά και ανάμεσα σε ανθρώπους και σε ζώα (κυρίως άλογα ή πουλιά), ανάμεσα σε ανθρώπους και σε άψυχα (δέντρα, βουνά, ποτάμια), ανάμεσα σε ζώα ή σε άψυχα (βέβαια τα ζώα και τα άψυχα μιλούν την ανθρώπινη γλώσσα). Συνεπώς, έχουμε τολμηρές προσωποποιήσεις και τα άψυχα πολλές φορές αφού ζωντανέψουν, παίρνουν μέρος στη δράση πχ. Δεν κελαηδούσαν σαν πουλιά, μηδέ σα χελιδόνια, μον’ κελαηδούσαν κι έλεγαν μ΄ανθρώπινη λαλίτσα.
7. Υπερβολή: πχ. σαρανταπέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες καθώς και το θέμα του αδυνάτου ( = κατάρα ή ευχή που αυτοαναιρείται βασίζοντας την εκπλήρωση της σε κάτι που είναι αδύνατο να συμβεί, πχ: Αν τρέμουν τ’ άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι.
Τα δημοτικά τραγούδια αποτελούν δημιουργήματα της λαϊκής ποίησης και συνδέονται με τη μουσική και το χορό. Η δημοτική ποίηση ανήκει στην προφορική λογοτεχνία, είναι δηλαδή μέρος του προφορικού πολιτισμού, Η προφορική λογοτεχνία είναι ομαδική (εκφράζει τη συνείδηση της κοινότητας), παραδοσιακή (συντηρεί, αναπαράγει και αναμεταδίδει) και αυθόρμητη.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ
1. Συμβολικοί αριθμοί: Στα δημοτικά τραγούδια χρησιμοποιούνται συχνά οι αριθμοί 3 (και πολλαπλάσια του: 12, 45, 60 κ.ά.) και 7.
2. Ο νόμος των τριών (ή τριαδικό σχήμα): Πολλές φορές όσα αναφέρονται σε ένα δημοτικό τραγούδι (πρόσωπα, έννοιες, καταστάσεις κ.ά.) παρουσιάζονται ανά τρία ή τρεις φορές (ο αριθμός αυτός από την αρχαιότητα θεωρείται μαγικός και ιερός- το τελευταίο δεσπόζει και στη χριστιανική θρησκεία:ο τριαδικός Θεός κ.ά.):
...το 'να να πάρει το σταυρό και τ' άλλο το βαγγέλιο, το τρίτο, το καλύτερο, την άγια τράπεζα μας...
3. Άστοχα ερωτήματα: Μερικές φορές διατυπώνονται 2-3 ερωτήματα, στην προσπάθεια του τραγουδιστή να εξηγήσει κάτι παράξενο, και στη συνέχεια δίνεται αρνητική απάντηση σε όλα, για να δοθεί στο τέλος η ορθή εξήγηση. Με αυτή την τεχνική πετυχαίνει ο δημιουργός να αυξήσει την αγωνία του ακροατή και να δώσει πιο έντονα αυτό που θέλει να τονίσει. Πέρα βέβαια από αυτό, θα μπορούσε να τονιστεί και η αισθητική αξία που έχει όλη η διαδικασία ως άκουσμα:
Αχός βαρύς ακούεται, πολλά ντουφέκια πέφτουν. Μήνα σε γάμο ρίχνονται, μήνα σε χαροκόπι; Ουδέ σε γάμο ρίχνονται, ουδέ σε χαροκόπι: Η Δέσπω κάνει πόλεμο με νύφες και μ' αγγόνια.
4. Στερεότυπες εκφράσεις: Υπάρχουν πάρα πολλές στερεότυπες εκφράσεις -μικρές ή μεγάλες- που χρησιμοποιούνται σε πολλά τραγούδια σαν τις ακόλουθες: Τρία πουλάκια κάθονταν- ...πολύ του κακοφάνη - Δεν κελαηδούσε σαν πουλί μηδέ σα χελιδόνι...
5. Επαναλήψεις: Μερικές φορές μια φράση του πρώτου ημιστιχίου επαναλαμβάνεται κάπως διαφοροποιημένη στο δεύτερο:
Το Μάη επαντρεύτηκε, το Μάη γυναίκα πήρε.
• Πολύ συχνή είναι η επανάληψη ενός στίχου κάθε τόσο μέσα στο ίδιο τραγούδι: Στο τραγούδι Του Νεκρού αδερφού επαναλαμβάνεται συχνά ολόκληρος ο στίχος: Άκουσες, Κωσταντίνε μου, τι λένε τα πουλάκια;
6. Διάλογος:Ειδικά στο δημοτικό τραγούδι ο διάλογος δε γίνεται μόνο ανάμεσα σε ανθρώπους αλλά και ανάμεσα σε ανθρώπους και σε ζώα (κυρίως άλογα ή πουλιά), ανάμεσα σε ανθρώπους και σε άψυχα (δέντρα, βουνά, ποτάμια), ανάμεσα σε ζώα ή σε άψυχα (βέβαια τα ζώα και τα άψυχα μιλούν την ανθρώπινη γλώσσα). Συνεπώς, έχουμε τολμηρές προσωποποιήσεις και τα άψυχα πολλές φορές αφού ζωντανέψουν, παίρνουν μέρος στη δράση πχ. Δεν κελαηδούσαν σαν πουλιά, μηδέ σα χελιδόνια, μον’ κελαηδούσαν κι έλεγαν μ΄ανθρώπινη λαλίτσα.
7. Υπερβολή: πχ. σαρανταπέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες καθώς και το θέμα του αδυνάτου ( = κατάρα ή ευχή που αυτοαναιρείται βασίζοντας την εκπλήρωση της σε κάτι που είναι αδύνατο να συμβεί, πχ: Αν τρέμουν τ’ άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου